Trầm cảm có mấy giai đoạn phát triển?

14/12/2025 admin

Nhiều người thắc mắc trầm cảm có mấy giai đoạn phát triển và vì sao bệnh tiến triển nặng dần theo thời gian. Trầm cảm không khởi phát đột ngột mà hình thành qua nhiều mức độ, từ rất nhẹ đến nặng và kháng trị. Việc hiểu rõ các giai đoạn giúp phát hiện sớm, lựa chọn đúng phương pháp điều trị và phòng tránh biến chứng nghiêm trọng.

Trầm cảm là gì?

Trầm cảm là rối loạn tâm trạng gây buồn bã kéo dài, mất hứng thú, suy giảm năng lượng, rối loạn giấc ngủ và thay đổi ăn uống. Người bệnh có thể cảm thấy vô giá trị, khó tập trung và đôi khi xuất hiện ý nghĩ tự làm hại bản thân.

trầm cảm có mấy giai đoạn phát triển

Trầm cảm (Nguồn: Sưu tầm)

Theo mô tả của National Institute of Mental Health, trầm cảm liên quan đến rối loạn chất dẫn truyền thần kinh, yếu tố di truyền, sang chấn tâm lý và môi trường sống. Đây là bệnh lý thực sự, không phải dấu hiệu yếu đuối hay thiếu nghị lực.

Xem thêm: Trầm Cảm Là Gì? Triệu Chứng, Nguy Cơ Và Cách Điều Trị Đúng

Các giai đoạn trầm cảm

Mặc dù DSM không phân loại trầm cảm theo giai đoạn chính thức, nhiều tài liệu lâm sàng mô tả bệnh tiến triển theo bốn đến năm giai đoạn. Mô hình này được sử dụng rộng rãi trong các hướng dẫn của Harvard, NIMH và Mayo Clinic.

trầm cảm có mấy giai đoạn phát triển

Bệnh trầm cảm thường được chia thành 3 đến 4 giai đoạn chính (Nguồn: Sưu tầm)

Giai đoạn khởi phát

Triệu chứng còn mờ nhạt và dễ bị bỏ qua. Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi kéo dài, giảm tập trung, mất động lực, tăng lo âu và ngủ không sâu giấc. Nhiều nghiên cứu ghi nhận giai đoạn này có thể tồn tại vài tháng trước khi trầm cảm bộc lộ rõ ràng.

Giai đoạn trầm cảm nhẹ

Triệu chứng rõ hơn nhưng người bệnh vẫn có thể sinh hoạt bình thường. Buồn bã kéo dài, mất hứng thú và mệt mỏi xuất hiện hầu như mỗi ngày. Trầm cảm nhẹ đáp ứng tốt với trị liệu tâm lý, thay đổi lối sống và quản lý stress.

Giai đoạn trầm cảm trung bình

Các triệu chứng ảnh hưởng đáng kể đến khả năng học tập, làm việc và duy trì quan hệ xã hội. Người bệnh có thể khó rời khỏi giường, giảm hiệu suất, khó kiểm soát cảm xúc và thu mình. Điều trị thường cần phối hợp thuốc và trị liệu tâm lý.

Giai đoạn trầm cảm nặng

Triệu chứng trở nên trầm trọng và ảnh hưởng toàn bộ đời sống. Người bệnh buồn bã sâu sắc, không còn khả năng sinh hoạt bình thường, suy giảm giấc ngủ và ăn uống, nảy sinh cảm giác vô dụng và tội lỗi. Ý nghĩ tự sát có thể xuất hiện. Một số trường hợp cần nhập viện để đảm bảo an toàn.

Giai đoạn trầm cảm kháng trị

Khoảng một phần ba bệnh nhân không đáp ứng tốt dù đã điều trị đúng phác đồ bằng hai loại thuốc khác nhau. Triệu chứng kéo dài trong nhiều năm và nguy cơ tự sát cao hơn. Người bệnh cần các phương pháp chuyên sâu như điều chỉnh thuốc, trị liệu kết hợp, rTMS hoặc ketamine theo chuẩn lâm sàng.

Lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa Tâm thần

  • Gặp chuyên gia càng sớm càng tốt: Triệu chứng kéo dài hơn hai tuần hoặc ảnh hưởng mạnh đến công việc, học tập và sức khỏe tinh thần cần được đánh giá bởi bác sĩ chuyên khoa. Phát hiện sớm giúp cải thiện tiên lượng rõ rệt.
trầm cảm có mấy giai đoạn phát triển

Khi được chẩn đoán đúng, người bệnh sẽ được tiếp cận với các biện pháp điều trị giúp bản thân thoát khỏi chứng trầm cảm để trở lại với cuộc sống vui vẻ, hạnh phúc (Nguồn: Sưu tầm)

  • Tâm lý trị liệu là nền tảng quan trọng: CBT, ACT và IPT đã được chứng minh giúp giảm đáng kể triệu chứng, đặc biệt trong trầm cảm nhẹ và trung bình. Trị liệu giúp người bệnh hiểu rõ suy nghĩ của mình và xây dựng chiến lược đối phó hiệu quả.
  • Thuốc chống trầm cảm lành tính và không gây nghiện: SSRI và SNRI là lựa chọn hàng đầu theo hướng dẫn APA. Thuốc cần thời gian để phát huy tác dụng nên người bệnh cần tuân thủ chỉ định và tái khám đều đặn.
  • Lối sống là yếu tố hỗ trợ quan trọng: Ngủ đúng giờ, tập thể dục, giảm rượu và chất kích thích, tăng giao tiếp xã hội và thực hành chánh niệm đều giúp cải thiện triệu chứng.
  • Nếu có ý nghĩ tự sát cần liên hệ hỗ trợ khẩn cấp: Người bệnh nên thông báo ngay cho người thân hoặc đến cơ sở y tế gần nhất để được bảo vệ an toàn.

Trầm cảm tiến triển qua nhiều giai đoạn từ khởi phát đến nặng và kháng trị. Việc nhận biết sớm giúp can thiệp đúng thời điểm và tăng khả năng hồi phục. Trầm cảm là bệnh có thể điều trị và người bệnh hoàn toàn có thể trở lại cuộc sống bình thường khi được hỗ trợ đúng cách.

Nếu bạn đang nghi ngờ mình rơi vào một trong các giai đoạn trầm cảm, bác sĩ tại Phòng khám Tâm lý Tâm thần Đức Tâm An luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn. Hãy đặt lịch thăm khám để được đánh giá chính xác và nhận hướng dẫn điều trị phù hợp. Bạn không cần phải đối diện một mình.

Đặt lịch hẹn ngay hôm nay để được tư vấn và điều trị một cách toàn diện và khoa học!

Tài liệu tham khảo:

  1. NIMH – Depression
  2. Harvard Health – What is Depression
  3. Mayo Clinic – Depression Overview
  4. APA – Depression Information
  5. APA – Evidence-based therapy 
  6. NIMH – Find Help
  7. Harvard – Lifestyle and Depression

Tư vấn chuyên môn bài viết: ThS.BSNT. Bùi Thanh Tùng – Phòng khám Đức Tâm An

Liên hệ