Rối loan phân ly có nguy hiểm không?

Rối loan phân ly có nguy hiểm không? Hệ lụy và biến chứng nếu không điều trị

Hậu quả nghiêm trọng và biến chứng tiềm ẩn khi các vấn đề sức khỏe tâm thần và các bệnh lý khác không được kiểm soát hoặc điều trị, bao gồm:

1. Hệ lụy đối với sức khỏe tâm thần và chức năng cá nhân

• Tự gây thương tích và ý nghĩ tự tử: Các hành vi tự gây thương tích (self-harming behaviors) và ý nghĩ tự tử (suicidal ideation) là những triệu chứng phổ biến liên quan đến bệnh tâm thần. Việc không điều trị hoặc kiểm soát kém có thể dẫn đến các hành vi tự hủy hoại này.

• Ảnh hưởng của rối loạn nhân cách: Nhiều rối loạn nhân cách là hành vi và suy nghĩ phù hợp với nhận thức bản thân của cá nhân và không bị coi là có vấn đề, mặc dù chúng gây ra các vấn đề đáng kể trong cuộc sống của người bệnh.

2. Biến chứng y tế từ các bệnh lý liên quan

Mặc dù không liên quan trực tiếp đến rối loạn phân ly, nhưng việc không điều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI) có thể dẫn đến các biến chứng y tế nghiêm trọng:

• Chlamydia không được điều trị ở phụ nữ có thể dẫn đến Bệnh viêm vùng chậu (PID), gây tổn thương vĩnh viễn các cơ quan sinh sản và vô sinh.
• Giang mai (Syphilis) nếu không được điều trị có thể gây ra vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm tổn thương tim, não và các cơ quan khác.
• Virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV), nếu không được điều trị, có thể dẫn đến hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS).

• Việc điều trị đồng thời các tình trạng y tế (như đau mạn tính) rất quan trọng trong điều trị rối loạn sử dụng chất kích thích (SUD).

Vì sao rối loạn phân ly là bệnh nghiêm trọng

Rối loạn phân ly, là một rối loạn tâm thần cần được đánh giá chuyên sâu.

• Suy giảm chức năng: Tình trạng sức khỏe tâm thần (mental illness) có thể từ nhẹ (chỉ gây cản trở hạn chế trong đời sống hàng ngày, như một số chứng ám ảnh) đến nghiêm trọng, đến mức bệnh nhân cần được chăm sóc tại bệnh viện. Các rối loạn tâm thần nghiêm trọng có thể làm suy giảm đáng kể các chức năng tâm lý, xã hội và nghề nghiệp của một cá nhân.
• Ảnh hưởng kéo dài: Triệu chứng của 75% các bệnh tâm thần bắt đầu trước tuổi 24 và tác động đa chiều lên gia đình, những tác động này bao gồm:
  • Ảnh hưởng tâm lý xã hội: Môi trường gia đình trở nên căng thẳng, mất an ninh lương thực, kết quả học tập kém và tỷ lệ ly hôn cao hơn.
  • Ảnh hưởng đến sức khỏe người chăm sóc: Người chăm sóc có thể chịu đựng gánh nặng quá mức, ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội, việc làm, thu nhập và sức khỏe tâm lý của chính họ.

Hệ lụy của rối loạn phân ly nếu không điều trị

Các hệ lụy chung của việc không điều trị các bệnh tâm thần nghiêm trọng bao gồm:

1. Nguy cơ đối với an toàn cá nhân và sức khỏe tâm thần

Có thể dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt là các hành vi tự hủy hoại.

2. Tác động lên gia đình và mối quan hệ xã hội

Các rối loạn tâm thần không được kiểm soát có thể gây ra những tổn thất đáng kể (substantial toll) cho các thành viên gia đình:

3. Biến chứng sức khỏe thể chất do căng thẳng mạn tính

Các tình trạng sức khỏe tâm thần không được giải quyết thường liên quan đến căng thẳng mạn tính, có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe thể chất nghiêm trọng.

4. Liên hệ với chấn thương thời thơ ấu (ACEs)

Vì rối loạn phân ly thường gắn liền với trải nghiệm chấn thương, việc không điều trị sẽ duy trì những hậu quả của trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu (ACEs)

Ảnh hưởng đến cuộc sống và các mối quan hệ

1. Ảnh hưởng đến chức năng cá nhân và chất lượng cuộc sống

Các rối loạn tâm thần, đặc biệt là các rối loạn nghiêm trọng, có thể làm suy giảm nghiêm trọng khả năng hoạt động của cá nhân.

• Suy giảm chức năng tâm lý, xã hội và nghề nghiệp: Các rối loạn tâm thần nghiêm trọng có thể làm suy giảm đáng kể các chức năng tâm lý, xã hội và nghề nghiệp của một người.

• Khả năng đối phó với căng thẳng: Sức khỏe tâm thần ảnh hưởng đến cách một người xử lý căng thẳng (handle stress), liên hệ với người khác (relate to others) và đưa ra các lựa chọn lành mạnh (make healthy choices).
• Vấn đề nhận thức (Cognitive Impairment): Các rối loạn tâm thần có thể gây ra suy giảm các quá trình tinh thần, ảnh hưởng đến cách một cá nhân hiểu và hành động trong thế giới. Các thành phần nhận thức bị ảnh hưởng bao gồm khả năng chú ý, tập trung, trí nhớ, ra quyết định, và lập kế hoạch. Những vấn đề này có thể cản trở các hoạt động như theo dõi cuộc trò chuyện, học hỏi điều mới, hoặc ghi nhớ các cuộc hẹn.
• Tăng nguy cơ tự tử: Ý nghĩ tự tử (Suicidal ideation) là một triệu chứng phổ biến liên quan đến bệnh tâm thần.
• Tổn thương thể chất: Căng thẳng mạn tính, thường đi kèm với các rối loạn tâm thần không được giải quyết, có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe thể chất nghiêm trọng như tăng cân, bệnh tim mạch (cardiovascular disease), và hệ thống miễn dịch suy giảm.

2. Hậu quả từ Chấn thương thời thơ ấu

Rối loạn phân ly thường liên quan đến trải nghiệm chấn thương. Việc không điều trị sẽ kéo dài những ảnh hưởng của các trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu (ACEs), bao gồm lạm dụng, bỏ bê, hoặc lớn lên trong gia đình có bạo lực hoặc bệnh tâm thần. ACEs có liên quan đến các vấn đề sức khỏe mạn tính, bệnh tâm thần và lạm dụng chất (substance misuse) ở tuổi trưởng thành.

Các hình thức trị liệu như Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) đã được chứng minh là hiệu quả trong việc cải thiện chức năng và chất lượng cuộc sống, bao gồm cả các vấn đề như xung đột hôn nhân (marital conflict) và các rối loạn tâm thần nghiêm trọng.

Điều trị đúng cách giúp giảm biến chứng

Dưới đây là tổng hợp các lợi ích của việc điều trị đúng cách (bao gồm điều trị y tế, tâm lý, và hỗ trợ):

1. Giảm nguy cơ tái phát và nhập viện

Đối với các bệnh tâm thần nghiêm trọng, điều trị tích cực và liên tục giúp duy trì sự ổn định:

• Các cá nhân tham gia vào các phương pháp điều trị tâm lý xã hội thường xuyên có ít khả năng tái phát hoặc phải nhập viện hơn.
• Điều trị chuyên biệt phối hợp, nhằm mục đích liên kết cá nhân với nhóm CSC ngay sau khi các triệu chứng rối loạn tâm thần bắt đầu, có thể thúc đẩy sự phục hồi.
• Việc theo dõi lâu dài và các biện pháp phòng ngừa giúp ngăn chặn sự xấu đi của tình trạng bệnh là cần thiết.

2. Cải thiện chức năng và chất lượng cuộc sống.

Điều trị, đặc biệt là liệu pháp tâm lý, đã được chứng minh là cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống cho nhiều bệnh lý:

• Liệu pháp nhận thức hành vi (Cognitive Behavioral Therapy – CBT): CBT là một hình thức trị liệu tâm lý hiệu quả cho nhiều vấn đề, bao gồm trầm cảm, rối loạn lo âu, lạm dụng rượu và ma túy, xung đột hôn nhân, rối loạn ăn uống và bệnh tâm thần nghiêm trọng. Nhiều nghiên cứu cho thấy CBT dẫn đến sự cải thiện đáng kể về chức năng và chất lượng cuộc sống.
• Liệu pháp Hành vi biện chứng (Dialectical Behavior Therapy – DBT): DBT cung cấp cho khách hàng những kỹ năng mới để quản lý cảm xúc đau đớn và giảm xung đột trong các mối quan hệ.
• Sử dụng thuốc tâm thần (Psychotropic Medications): Phần lớn các cá nhân được điều trị các bệnh tâm thần vẫn có thể tiếp tục hoạt động trong cuộc sống hàng ngày của họ.

3. Giảm biến chứng của các rối loạn khác

Điều trị đúng cách giúp ngăn ngừa sự tiến triển của các bệnh lý và hành vi rủi ro, qua đó giảm biến chứng:

• Ngừng hút thuốc lá và sử dụng chất kích thích: Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh có thể phòng ngừa được. Việc ngừng hút thuốc lá ở mọi lứa tuổi sẽ có nguy cơ ung thư phổi thấp hơn so với việc tiếp tục hút.

• Điều trị rối loạn sử dụng chất: Các liệu pháp hành vi giúp khách hàng thay đổi hành vi để kiểm soát rối loạn sử dụng chất. Thời gian điều trị càng dài (thường ít nhất ba tháng) thì kết quả tốt nhất sẽ đạt được.
• Phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI):
  • Chlamydia nếu không được điều trị ở nữ giới có thể dẫn đến bệnh viêm vùng chậu, gây tổn thương vĩnh viễn các cơ quan sinh sản và vô sinh.
  • Giang mai (Syphilis) nếu không được điều trị có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
  • Bệnh viêm vùng chậu: Khách hàng đạt được kết quả tối ưu nhất khi họ bắt đầu điều trị sớm.
• Phòng ngừa khuyết tật ống thần kinh: Uống bổ sung axit folic hàng ngày giúp giảm sự xuất hiện của khuyết tật ống thần kinh thai nhi, chẳng hạn như nứt đốt sống (spina bifida).