Mất ngủ hậu Covid đang trở thành một trong những vấn đề sức khỏe đáng chú ý sau đại dịch. Nhiều người dù đã khỏi bệnh nhưng vẫn phải đối mặt với giấc ngủ kém chất lượng, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe thể chất và tinh thần. Đây là một biểu hiện điển hình của hội chứng Covid kéo dài, liên quan đến nhiều cơ chế sinh học và tâm lý phức tạp. Vậy nguyên nhân nào gây nên tình trạng này và làm sao để nhận biết sớm?
Một trong những cơ chế chính gây mất ngủ hậu Covid là do virus SARS-CoV-2 ảnh hưởng đến các vùng thần kinh trung ương, đặc biệt là vùng dưới đồi và thân não, nơi điều khiển chu kỳ ngủ & thức. Virus tồn tại dai dẳng ở đây có thể làm rối loạn giấc ngủ kéo dài.
Ngoài ra, hệ miễn dịch cũng có thể bị rối loạn, dẫn đến tự miễn dịch tấn công các cấu trúc thần kinh điều hòa giấc ngủ, làm trầm trọng thêm tình trạng này.
Rất nhiều người mắc mất ngủ hậu Covid đi kèm với lo âu, trầm cảm, PTSD. Nhiều nghiên cứu đã ghi nhận tỷ lệ mất ngủ cao ở nhóm có các triệu chứng rối loạn tâm lý, bất kể mức độ nhiễm Covid ban đầu là nhẹ hay nặng. Đây chính là yếu tố duy trì và làm nặng thêm tình trạng mất ngủ.
Người từng mắc Covid lại bị mất ngủ hậu Covid do điều trị bằng corticosteroid (Nguồn: Sưu tầm)
Trong quá trình điều trị Covid-19, corticosteroid có thể để lại các tác dụng phụ như kích thích thần kinh, thay đổi nhịp sinh học, ảnh hưởng giấc ngủ. Những dư âm này có thể kéo dài và hình thành mất ngủ hậu Covid kéo dài nếu không được can thiệp.
COVID-19 có thể gây mất ngủ, đây là một rối loạn giấc ngủ phổ biến khiến bạn khó ngủ hoặc khó duy trì giấc ngủ. Những người bị mất ngủ thường thức dậy sớm vào buổi sáng và bị thiếu ngủ, điều này có thể khiến họ khó hoạt động trong suốt cả ngày.
Một nghiên cứu gần đây kết luận rằng 52% những người bị nhiễm COVID-19 bị ảnh hưởng bởi các rối loạn giấc ngủ như mất ngủ. Điều này có thể được giải thích theo nhiều cách khác nhau: Một số triệu chứng chính mà bệnh thường gây ra là ho, sốt và khó thở. Các triệu chứng này có thể gây gián đoạn chu kỳ giấc ngủ do đặc điểm, nhưng cũng do cơn đau mà chúng gây ra và tác dụng phụ của thuốc đã sử dụng.
Mất ngủ hậu Covid thường đi kèm giấc ngủ nông, thời gian ngủ ngắn. Người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi, trí nhớ kém, và giảm hiệu suất làm việc, đây là những dấu hiệu rõ ràng cho thấy giấc ngủ không phục hồi chức năng bình thường.
Ngủ không sâu giấc, chập chờn (Nguồn: Sưu tầm)
Thức giấc giữa đêm rồi không thể ngủ lại là biểu hiện điển hình của rối loạn giấc ngủ hậu Covid, thường do rối loạn lo âu hoặc ngưng thở khi ngủ – một biến chứng khác thường gặp trong hội chứng Covid kéo dài.
Nhiều bệnh nhân mất ngủ hậu Covid mô tả triệu chứng kết hợp với chóng mặt, tim đập nhanh, hoặc khó thở về đêm. Những biểu hiện này có thể do rối loạn thần kinh tự động hoặc rối loạn giấc ngủ như ngưng thở khi ngủ gây ra.
Mất ngủ hậu Covid và mất ngủ thông thường khác nhau (Nguồn: Sưu tầm)
Khác với mất ngủ do thói quen hoặc căng thẳng ngắn hạn, mất ngủ hậu Covid thường:
Một nghiên cứu tại Việt Nam ghi nhận đến 69,3% nhân viên y tế sau Covid gặp tình trạng mất ngủ, trong đó 19% là nghiêm trọng. Đặc biệt, nhóm có triệu chứng lo âu, trầm cảm bị ảnh hưởng nặng nề hơn rõ rệt.
Nên đi khám bác sĩ khi tình trạng mất ngủ hậu Covid kéo dài (Nguồn: Sưu tầm)
Bạn nên đi khám bác sĩ khi tình trạng mất ngủ hậu Covid kéo dài hơn vài tuần và bắt đầu ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt hàng ngày. Đặc biệt nếu bạn thường xuyên khó vào giấc, ngủ không sâu, dễ tỉnh giấc lúc nửa đêm hoặc dậy quá sớm và không thể ngủ lại, kèm theo cảm giác buồn ngủ ban ngày, khó tập trung, thay đổi tâm trạng như dễ cáu gắt, lo âu vô cớ, thì đó là dấu hiệu cần được can thiệp chuyên khoa. Ngoài ra, nếu bạn từng dùng corticosteroid trong điều trị Covid hoặc gặp các triệu chứng như hồi hộp, khó thở, chóng mặt trong lúc mất ngủ thì không nên chần chừ.
Trên đây, Phòng khám Tâm lý – Tâm thần Đức Tâm An đã lý giải chi tiết về nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết mất ngủ hậu Covid, giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng sức khỏe tinh thần sau đại dịch. Hy vọng với những chia sẻ trên, bạn đã có thêm kiến thức để lắng nghe cơ thể mình và chủ động tìm kiếm giải pháp phù hợp.
Nếu có bất kỳ băn khoăn hay thắc mắc nào, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi qua:
Đức Tâm An luôn sẵn sàng lắng nghe, hỗ trợ và đồng hành cùng bạn trên hành trình phục hồi giấc ngủ và sức khỏe tinh thần!
Tài liệu tham khảo:
Giấc ngủ là thời gian để cơ thể và não bộ phục hồi sau một ngày hoạt động. Tuy nhiên, nhiều người dù ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm vẫn thức dậy với cảm giác mệt mỏi, uể oải. Nguyên nhân thường gặp là ngủ không sâu giấc, đây được xem là tình trạng phổ […]
Mất ngủ là hiện tượng sinh lý bình thường nếu chỉ xảy ra trong thời gian ngắn. Nhưng nếu tình trạng mất ngủ kéo dài lặp đi lặp lại nhiều đêm, gây mệt mỏi và ảnh hưởng đến hiệu suất sống, đây có thể là dấu hiệu rối loạn giấc ngủ mạn tính cần được […]
Mất ngủ ban đêm khiến bạn trằn trọc, tỉnh giấc giữa đêm và khó ngủ lại, từ đó làm giảm năng lượng và tinh thần vào ngày hôm sau. Thay vì phụ thuộc vào thuốc ngủ, vốn tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ, bạn có thể áp dụng các cách trị mất ngủ ban đêm […]
Mất ngủ về đêm không chỉ khiến bạn trằn trọc suốt đêm mà còn làm suy giảm năng lượng, trí nhớ và tinh thần vào ngày hôm sau. Nếu kéo dài, tình trạng này có thể gây rối loạn nội tiết, suy giảm miễn dịch, thậm chí làm tăng nguy cơ trầm cảm. Hiểu rõ […]
